Toon 'gewoon leiderschap'

18 maart 2019 naomi@buroheron.nl

Twee bedrijven staan aan de start van een verandering. Na vele gesprekken en voorbereidingen is het tijd voor de directie om op de zeepkist te staan en ambities te delen tijdens de kickstart. Beide directeuren, directeur Bert en directeur Jan, hebben dagen besteed aan de voorbereiding. De twee directeuren hebben instructie meegekregen om hun boodschap de plakfactor mee te geven. De plakfactor (in dit artikel lees je daar meer over) is een manier om jouw boodschap écht impact mee te geven.

Bert is directeur bij een middelgroot bedrijf van 300 medewerkers. Bert (van nature blauw; houdt van cijfers, procedures en regels) staat achter de coulissen en ademt diep in. Hij zit liever achter zijn laptop dan zijn medewerkers toe te spreken. Aan de andere kant van Nederland loopt Jan, directeur van een internationale onderneming, zelfverzekerd de bühne op. Jan is van nature geel; vrolijk, aanwezig en inspirerend. Hij zal zijn mensen eens even vertellen waarom de dingen vanaf nu anders gaan. Een dikke en gelikte PowerPoint presentatie passeert de revue. 50 slides vol feiten en cijfers. Na anderhalf uur haalt Jan tevreden adem.

Storytelling vanuit de praktijk

Terug naar de andere zaal. Daar heeft directeur Bert even tijd nodig om zich op zijn gemak te voelen. De zaal kijkt hem vol verwachting aan. Door de speakers is Armin van Buuren te horen. Bert zijn lievelingsmuziek. De muziek vaagt weg en dan steekt Bert van wal. Hij vertelt wat en wie hem inspireert. Een groot moodboard is geprojecteerd in de theaterzaal: zijn leven, gezin, hobby’s, lievelingsgerechten en favoriete muzikanten zijn te zien. Hij deelt wat belangrijk voor hem is. Vanuit welke waarden hij elke dag weer zijn rol vervult. Als man, vader, vriend én ook als directeur van zijn business unit. Hij vertelt wat hij in zijn jaren als jonge, ambitieuze man geleerd heeft. Wie hem inspireerde in zijn leven. Wie in hem bleef geloven ook als hij dingen niet zo handig aanpakte of de mist in ging. Wat hij leerde over zichzelf, over anderen en over samenwerken.

Maak mensen beter dan jijzelf, gun mensen kansen en zie in iedereen talent. Waarom heeft hij gekozen voor Armin van Buuren? Hij heeft er leuke herinneringen aan en telkens als hij zijn muziek hoort, wakkert dat iets van binnen aan. Dat vuurtje wil hij ook weer laten branden in zijn organisatie. Na alle veranderingen en onzekerheden wil hij weer vooruit kijken. Hij deelt zijn droom, hoe klanten over hun afdeling praten. Van waaruit hij klanten wil bedienen, ook interne klanten. En hoe belangrijk leiderschap hierin is. Leidinggeven kan iedereen. Aan zichzelf. Door ‘gewoon’ jezelf te zijn, talenten te ontdekken en deze ook te benutten. Door fouten te maken en hiervan te leren. Door te reflecteren en te leren van en met elkaar. En daar gaat het directieteam mee starten! Onder begeleiding van externe professionals. We gaan leren weer leuk maken, boeiend en inspirerend.

Jezelf kwetsbaar durven opstellen

Bij Bert hing iedereen aan zijn lippen. En dat kwam niet door de factsheets, nee dat kwam door zijn persoonlijke aanpak. Door het delen van het moment waarop hij zichzelf als leider tegenkwam en geïnspireerd werd door een andere leider. Vol bewondering luisterende alle medewerkers naar hem. Niemand had dit van hem verwacht. Bert had het begrepen. Hij durfde zichzelf bloot te geven. Natuurlijk, de verandering moet er komen en er zijn genoeg feiten die dit onderbouwen. Maar juist deze boodschap, even los van de feiten, zorgde ervoor dat iedereen het er na afloop nog over had en dat men ook naar het eigen werk kritisch durfde te kijken.

Leiderschap trends, de keuze is reuze

Op Wikipedia staat leiderschap omschreven als: een proces waarbij een individu een groep van individuen beïnvloedt om een bepaald doel te bereiken. De kern ligt hier in het woord beïnvloeden. De vraag waar elke leider graag antwoord op wil is: hoe kan ik dusdanig beïnvloeden dat we het doel realiseren? Waarom was Bert succesvol? Welke leiderschapsstijl hanteerde hij? Gaat hij mee met de nieuwste trend van Sustainability leaderschip? Deze leiderschapsstijl is helemaal hot op dit moment en wordt gezien als het leiderschap van de toekomst. Bij Sustainability leaderschip gaat het om duurzaam (sustainable) gedrag van het management bij het maatschappelijk verantwoord ondernemen als ook dat je een toekomstvaste organisatie opbouwt (bron: MT.nl https://www.mt.nl/series/strategie/sustainability-leadership-leiderschap-toekomst/556672).

Was dit zijn inspiratie? Of haalde hij zijn inspiratie uit andere leiderschapsmodellen? Daar zijn er immers meer dan genoeg van (lees ook: Voor welk leiderschap kies jij? Feit is dat elke paar jaar wel weer een nieuwe leiderschapstrend zijn opwachting maakt. Constante factor in al deze leiderschapsstijlen is altijd de persoon, de ‘ik’ die invulling geeft aan leiderschap. Hetzelfde geldt voor Bert. Zijn kracht komt van binnenuit, zijn eigen ‘ik’.

‘Gewoon’ leiderschap

Het ideale leiderschapsmodel bestaat niet. Er is geen standaardconcept dat elke leider kan volgen. Wel zijn er basis ingrediënten waar elke leider mee te maken heeft. Het geheime ingrediënt zit hem in de kern. De IK. Dus jij als leider. Daarom spreek ik liever gewoon over leiderschap.

Neem Obama. Onlangs werd Obama tijdens het Forward Thinking Leadership event door Ben Tiggelaar geïnterviewd over leiderschap. Ja, je leest het goed. Weer een nieuwe term voor ‘gewoon’ leiderschap. Aan al zijn ‘take aways’ ligt zijn ‘IK’ ten grondslag. Kort samengevat komen zijn leiderschapslessen hier op neer:

Leiderschap begint met luisteren. Obama las elke avond 10 brieven om het geluid van de burgers te blijven horen.
Goed communiceren begint met eerlijkheid: geloof wat je zegt, neem de tijd om jezelf af te vragen wat écht belangrijk is voor jou (jouw waarden). En dat vertel je zo helder en eerder mogelijk.
De kracht van verhalen: bijna al zijn speeches bevatten een (geschiedenis)les. Hier komen we vandaan en daar gaan we naar toe. Deze manier van storytelling maakt het tastbaar voor de toehoorders.
Houd hoop: kijk naar de kracht van de mensen om je heen en ga uit van die kracht.
Humor helpt: durf ook om jezelf te lachen en blijf dingen in perspectief zien.
Stel jezelf de vraag, wat is voor jou belangrijk? Obama benoemt hierbij twee projecten: zijn gezin (het belangrijkste project) en zijn werk (zijn betaalde project). Zijn advies: investeer evenveel tijd in je belangrijkste als betaalde project. Dan blijf je dicht bij jezelf.

Het volledige artikel lees je hier Leiderschap is jezelf (leren) kennen De kern van succesvol leiderschap ligt bij jou (de ik). Wie ben je? Waar sta je voor? Wat zijn jouw waarden en drijfveren? De boodschap van directeur Bert kwam aan. Bij iedereen. Juist omdat hij vanuit zijn ik begon. Door te laten voelen dat het ook voor hem spannend is. Door te laten horen waar zijn passie ligt. Door zijn moodboard van zijn leven te laten zien. Hij begon zijn verhaal door te delen vanuit de ‘ik’ en vertaalde dit door naar de toekomst van het bedrijf.

Directeur Jan zette een inhoudelijk goed onderbouwde presentatie neer. Zijn vertrekpunt waren cijfers en feiten, zonder bezieling. Er was geen vertaling naar de kernwaarden. Zelfreflectie op zijn eigen handelen ontbrak. Gevolg medewerkers werden niet geraakt. De kickstart had niet de gewenste spinoff. Er was apathie, onverschilligheid en ‘het zal wel weer overwaaien’. Een gemiste kans!

Ik, ik en de ander, ik en mijn team, ik en mijn bedrijf

Leiderschap vraagt dus om bewustwording en zelfreflectie. Wat doe ik nu? Is dat effectief? Waar liggen mijn talenten en kwaliteiten en hoe benut ik deze? Hoe draagt mijn leiderschap maximaal bij aan de doelen die het bedrijf voor ogen heeft?

Een leidinggevende heeft daarnaast ook een belangrijke voorbeeldrol te vervullen. Ben je in staat een sfeer van veiligheid en openheid te creëren op individueel en teamniveau (succesvolle teams)? Zorg je voor een optimaal leerklimaat? Vertaal je de strategie door naar de kernwaarden? En beschik je hiervoor over interpersoonlijke vaardigheden zoals uitdagen, inspireren, feedback geven en coachen? Ben je de ambassadeur van jouw bedrijf? Zorg je voor verbinding ook buiten je eigen werkveld?

Eens, het zijn veel vragen. Durf deze vragen aan jezelf te stellen en aan elkaar! Wees kritisch (alleen jij hoort het). Maak wel een actieplan voor jezelf hoe jouw leiderschap je steeds meer ‘gewoon’ wordt, zodat iedereen om je heen het verschil gaat merken.

Inspireren kun je leren
Sta jij voor de uitdaging om jouw mensen mee te krijgen? Zorg er dan voor dat je jouw mensen boeit. Dat jouw boodschap ook echt impact heeft. Daarmee krijg je jouw mensen in beweging. Hoe? Gebruik de plakfactor. De plakfactor (Boek: Made to Stick)bestaat uit 6 principes die ervoor zorgen dat jouw boodschap beklijft:

Simple: wat is de kern van jouw boodschap?
Unexpected: trek de aandacht, verras het publiek. Kies iets dat geheel tegen de intuïtie van het publiek in gaat. Dan verras je echt.
Concrete: maak je boodschap concreet. Noem voorbeelden uit de praktijk. Gebruik afbeeldingen die de boodschap ondersteunen.
Credible: uiteraard dient je verhaal geloofwaardig te zijn. Welke autoriteit kun je aanhalen? Welke details kun je tonen? Heb je statements van klanten of medewerkers?
Emotional: zit er gevoel in? Raak je het gevoel bij je publiek? Kijk naar het voorbeeld van Bert. Speel in op het identiteitsgevoel.
Stories: verhalen blijven veel beter plakken en spreken tot de verbeelding. Ook Obama gebruikt ze.

Leiders die mij inspireren?
In mijn werk kom ik geregeld leiders tegen die ondanks druk vanuit bestuur of aandeelhouders zichzelf blijven, kwetsbaar durven zijn, meningen van medewerkers willen horen, verbinding blijven houden met hun persoonlijke waarden en dat uitstralen. Daar is Bert wel een voorbeeld van. Ook Ghandi, King, Mandela en andere grote helden die dichtbij zichzelf zijn gebleven, blijven overeind staan. Het ingewikkelde van deze voorbeelden is wel dat zij geen organisaties hebben bestuurd, geen aandeelhouderswaarde hoefden te verantwoorden.

Als alles voor de wind gaat, is het niet spannend wat voor leiderschap je toont, het gaat er pas om als je tegenwind krijgt, er onverwachte zaken op je pad komen. Hoe handel je dan? Hierover lees je binnenkort meer in het artikel Leiderschap met tegenwind.

Wat is de leiderschapsambitie binnen jouw organisatie? Onder het genot van een bakje koffie denk ik graag met je mee.

Nieuws